ΠΑΡΑΞΕΝΙΕΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ

Η Α., ερωτευμένη μέχρις ευτυχίας, τόσο που κάποτε -άθελά της- ακτινοβολεί σαν μεσημεριανός Ιούλιος ήλιος, καταχωνιάζει επιμελώς τoν έρωτά της στην κασέλα, μη και τον δει ανθρώπου μάτι.

H Ε., χρόνια ξενιτεμένη, που κάθε καλοκαίρι αδιαλείπτως εκδράμει στα νησιά του Αιγαίου, γευόμενη ακορέστως την αλμύρα του, όταν βρίσκεται εις Παρισίους σκέφτεται εις την Γαλλικήν. Mer, όχι θάλασσα.

Η Ν., πλήρης εμπειριών, που έχει φάει τη ζωή με το κουτάλι, που έχει δεχτεί κατραπακιές αγόγγυστα και δεν κωλώνει πουθενά, έντρομη φρικιά μπροστά στο φλερτ νεότερού της άντρα.

Η Λ., ζωγράφος ταλαντούχος, έτοιμη κι ανυπόμονη να χρωματίσει όλο τον κόσμο, στέκει μπροστά στο άδειο τελάρο και περιμένει τα χρώματα να πουν την πρώτη λέξη.

Διακρίνω κάποιο δισταγμό. Μια επιφυλακτικότητα, ένα φόβο.
Ίσως θεωρούν πως η καλύτερη επίθεση είναι η άμυνα. Κι ίσως, επίσης, ότι μπροστά από την ουρά κρύβεται πάντοτε μια αχλάδα, κι όποιος βιάζεται σκοντάφτει πάνω της. Και χτυπά το γόνα του και τον κλαίει η νόνα του.

Παρακαλώ, προσέχετε. Ενίοτε μουχλιάζουν οι έρωτες, μαυρίζουν τα νερά, περνούν τα χρόνια, σκοτεινιάζει.

ΜΕΤΑΛΛΑΓΜΕΝΑ

Τρώει σκουπίδια κι ας το ξέρει. Με δέκα ευρώ στην τσέπη πας στο Lidl, δεν πας στα βιολογικά προϊόντα. Με κάτι να γεμίσει το στομάχι του. Ακόμα και ληγμένα αν του πουλήσουν, όχι πολύ ληγμένα, θα τα πάρει. Υπάρχουν και χειρότερα, θα σου πει, άλλοι ψάχνουν στους κάδους.

Κάποιοι έφαγαν άλογο νομίζοντας πως τρώνε μοσχάρι. Θα μπορούσε να μη το μάθαιναν ποτέ. Αλλά κι αν το έμαθαν, θα συνεχίσουν να το τρώνε. Με άλλη συσκευασία. Αυτό που ήταν πριν μερικά χρόνια σκάνδαλο σε λίγο δεν θα είναι ούτε είδηση.

Τρεφόμαστε όπως ζούμε: μεταλλαγμένα. Τίποτα πια δεν θα είναι σκάνδαλο μπροστά στο συνολικό σκάνδαλο του υποβιβασμού της ζωής.

Θυμάται. Κάποτε μιλούσαμε για ποιότητα ζωής. Πάει καιρός. Άλλες προτεραιότητες τότε.

Τότε επαναστατούσε για να μη γίνουν

η εργασία σκλαβιά

οι επιθυμίες ανάγκες

ο έρωτας συνήθεια

ο ελεύθερος χρόνος κατανάλωση

η περιπλάνηση οργανωμένος τουρισμός

η γιορτή διασκέδαση

η ζωή επιβίωση.

Τώρα αυτά πήγαν στην άκρη.
Τώρα

στην ανεργία

ικανοποιεί τις βασικές ανάγκες

τον έρωτα τον πνίγει το άγχος

τον ελεύθερο χρόνο κοιτάει το ταβάνι

περιπλανιέται από δωμάτιο σε δωμάτιο

ξέχασε τι είναι γιορτή

επιβιώνει.

Εκεί επιστρέψαμε. Κοστίζουμε πολύ, αποφάσισαν, και κάποιοι περισσεύουν. Μετά την αφθονία των σκουπιδιών, στη σπάνη. Στα βασικά, στα στοιχειώδη. Μόνη φροντίδα να είναι η πείνα, σαν τα ζώα. Να επιβιώσουμε όπως όπως, να 'χει ο κόσμος μια μπουκιά ψωμί, έστω μεταλλαγμένο, να βάλει στο στόμα του. Ξεχάστε τα άλλα. Πολυτέλειες.

Μην τα ξεχνάς. 
Κράτα στη μνήμη σου τις όλο και πιο σπάνιες στιγμές που μύρισες ένα αληθινό φρούτο, γεύτηκες ένα υπέροχο κρασί, ξεδίψασες με το νερό μιας καθαρής πηγής.

Κράτα στη μνήμη σου γιορτές χωρίς τέλος, εκδρομές χωρίς προορισμό, ξενύχτια χωρίς λόγο, έρωτες χωρίς αύριο, δημιουργίες χωρίς σκοπό.
Δεν γίνεται να τα ξεχάσουμε. Αν τα ξεχάσουμε, χαθήκαμε. Εκεί είναι η δύναμή μας. Η πυξίδα μας. Χωρίς αυτά απλά θα ρετουσάρουμε τον κόσμο που τελειώνει και θα τον στήσουμε ξανά στα πόδια του. Αν τα αρνηθούμε συναινούμε πως είμαστε αριθμοί, εργατικό δυναμικό, αναλώσιμοι, στατιστικές. Μηχανές επιβίωσης.

Κυρίως, φίλε μου, κράτα στη μνήμη τη δική σου εικόνα, τότε που με ξαναμμένα πρόσωπα γύρω από ένα γιορταστικό τραπέζι, με λίγη βοήθεια από το αλκοόλ και τα τσιγάρα, γινόμασταν ανυποχώρητοι συνήγοροι της πιο τρελής ουτοπίας.

Ας μείνουμε παντοτινά ανικανοποίητοι κι ονειροπόλοι. Για να μη συμβιβαστούμε με την ρεαλιστική προοπτική της επιβίωσης σε μια χωματερή μεταλλαγμένων. Τροφίμων και ψυχών.

Η ΒΙΑ

Η Ιστορία είναι η μαμή της βίας. Όταν έρθει η ώρα, αυτή θα στρώσει τα σεντόνια, θα φέρει το ζεστό νερό, θα κόψει τον ομφάλιο λώρο και θριαμβευτικά θα υψώσει το έκτρωμα στο φως πριν το ακουμπήσει στο στήθος της κοινωνίας. Κι η βία τότε θα δαγκώσει το βυζί της μάνας και θα τρέξει αίμα.

Η βία είναι ένα μωρό εφταμηνίτικο και μπάσταρδο. Είναι παιδί που πιάνεται από  αλλεπάλληλους ομαδικούς βιασμούς. Κανένας δεν το περιμένει αν κι η Ιστορία προειδοποιεί με υπαινιγμούς σε αυτιά κουφών ότι κοιλοπονάει κρυφά η μάνα του. Η βία δεν είναι ανεμογκάστρι. Γεννιέται ξαφνικά και πρόωρα, πότε σε αποστειρωμένες κλινικές και πότε σε καλύβες κι η μάνα του το κουβαλάει νύχτα με ένα πανέρι και το παρατάει μεσ' στα βρωμόνερα στα σκαλοπάτια του ορφανοτροφείου.

Η βία είναι ορφανή, είναι ένα προβληματικό παιδί πατρός αγνώστου, χωρίς καρδιά και φύλο. Θα έμενε εκεί στα αζήτητα. Ώσπου το υιοθετεί το κράτος. Που το παραχαϊδεύει και τ' αφήνει να αλωνίζει ελεύθερο. Σε αστυνομικά τμήματα, σε φυλακές, σε κρατητήρια, σε σχολεία, σε γειτονιές, σε δρόμους, σε πλατείες, να το νταντεύουν συμμορίες ουρακοτάγκων, να σπέρνει γύρω του τον τρόμο παίζοντας με τα μαχαίρια και τις αλυσίδες του. Το κράτος καμαρώνει το παιδί του, το δεξί του χέρι. Δικαιολογεί κάθε του έγκλημα, κάνει όλα τα χατίρια του. Το αφήνει να του γράψει νόμους και να βάλει από κάτω τη μουτζούρα του φαρδιά πλατιά.

Θα βγει μια μέρα η μάνα του στους δρόμους κι εμείς θα μαζευτούμε γύρω της. Συμβαίνει κάποτε. Δαρμένη, ημιθανής, θα ανοίξει τα κουρέλια της και θα μας δείξει το άλλο της παιδί, το δίδυμο, που έκρυβε στα υπόγεια τόσα χρόνια και θα το σπρώξει απαλά να έρθει προς το μέρος μας. Θα μας πιάσει αυτό από το χέρι κι εμείς θα του δείξουμε το δρόμο. Κι ας είναι ολόιδιο με το πρώτο, θα ξέρουμε πως μπορούμε να το εμπιστευθούμε. Κι όταν ξεσπάσει, πρώτα θα συντρίψει το δίδυμο αδερφάκι του κι ύστερα όσους το έσπειραν, το ανάθρεψαν και το χειρίστηκαν, όλα τα αφεντικά κι όλους τους υπηρέτες τους, ώσπου τίποτα από τον παλιό κόσμο να μη μείνει όρθιο. Κι η Βία αυτή θα είναι η μαμή της Ιστορίας.

ΤΟ ΡΗΜΑ "ΑΦΗΝΩ"

Άφησα φίλους, φίλες, σχέδια,

άφησα κάποιους σύξυλους, άναυδους, δυσαρεστημένους και άλλους ήσυχους, ελεύθερους, ανέγγιχτους, άφησα έκθαμβους, στο δρόμο, αδιάφορους, εκτεθειμένους, στην τύχη τους, στο έλεος των εχθρών τους, έρμαια, να φύγουν, να περάσουν, να χαθούν, στα κρύα του λουτρού.

Άφησα σημάδια, ανεξόφλητους λογαριασμούς, ευκαιρίες ανεκμετάλλευτες, χρέη, ενέχυρα, λεκέδες, άφησα κατά μέρος, στην κρίση τους, υπόλοιπα, δουλειές, χωρίς συνέχεια, αναμνήσεις, άφησα γένια και μαλλιά, φιλοδωρήματα, αποτυπώματα, ειδοποιήσεις, στεναγμούς, άφησα ελευθερία κινήσεων, απογόνους, στη θέση τους, περιθώρια, υπονοούμενα, αναστολές, να πάρουνε το δρόμο τους, μηνύματα,
σκουπίδια,

άφησα μέσα από τα χέρια μου,
άφησα να περάσουν.

Όσα μπορούσα άφησα
κομμάτια
στο δρόμο για το σπίτι

που έφυγα
έφτασα
άφησα.

ΤΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ

Η αίθουσα αναμονής ήτανε άδεια. Η γραμματέας έριξε μια ματιά στην ειδοποίηση που μου είχαν στείλει και ζήτησε την ταυτότητά μου. Άνοιξε ένα μεγάλο βιβλίο, σημείωσε κάτι και μου έδειξε τον καναπέ.

“Καθίστε”, είπε. “Ήρθατε κάπως νωρίς”.

Ναι, είχα έρθει πιο νωρίς, γιατί ήθελα να ξεμπερδεύω μια ώρα αρχύτερα. Κι ήθελα να φανώ καλός και συνεπής, οι επαφές με το Δημόσιο με άγχωναν πάντα. Μα εδώ το περιβάλλον ήταν όμορφο και με χαλάρωσε. Οι τοίχοι ήταν βαμμένοι σε ένα απαλό σιέλ. Πάνω τους κρέμονταν πίνακες με τοπία και νεκρές φύσεις. Μια απαλή μουσική ακουγόταν. Σχεδόν με πήρε ο ύπνος.

Χτύπησε το τηλέφωνό της. Η γραμματέας το σήκωσε, μου χαμογέλασε και μου είπε πως μπορώ να περάσω.

Πήγα στην πόρτα απέναντι, χτύπησα ελαφρά με ευγένεια κι άνοιξα.

Ένας αδύνατος άντρας με γυαλιά μου έσφιξε το χέρι εγκάρδια και κλείδωσε την πόρτα πίσω μου.

“Καλημέρα σας”, μου είπε. “Είμαι ο εισηγητής Πι Ένα. Έτσι θα με ξέρετε. Κι από δω ο Πι Δύο”. Και μου έδειξε έναν χοντρό στο βάθος που σφουγγάριζε το πάτωμα γύρω από μια καρέκλα. Ο χοντρός μου χαμογέλασε κι έγνεψε με το κεφάλι.

Ο Πι Ένα κάθισε πίσω από ένα δρύινο γραφείο κι ο συνεργάτης του, αφού τέλειωσε με το σφουγγάρισμα, ήρθε και στάθηκε από πίσω του ακουμπώντας βαρύς στην πλάτη της πολυθρόνας του.

“Χαίρομαι που ήρθατε”, είπε ο Πι Ένα. “Μερικοί προσπαθούν να αποφύγουν αυτή τη διαδικασία. Αυτό, όμως, δείχνει αντικοινωνικότητα. Και να είστε σίγουρος, αποβαίνει τελικά εις βάρος τους”.

Δοκίμασα να χαμογελάσω. Ένοιωθα άβολα. Τα χέρια μου είχαν αρχίσει να τρέμουν και τα έκρυψα στην πλάτη για να μην τα βλέπουν. Πάντα μου συνέβαινε αυτό μπροστά σε Δημόσιους λειτουργούς.

Αυτός κοίταξε τα χαρτιά μπροστά του. Διέκρινα κάπου τη φωτογραφία μου.

“Η επιλογή όσων συμμετέχουν στο Σεμινάριο γίνεται, όπως γνωρίζετε, με κλήρωση από ένα δείγμα πληθυσμού συγκεκριμένων χαρακτηριστικών. Να θεωρείτε τυχερό τον εαυτό σας. Θα βλέπετε τον κόσμο με άλλα μάτια όταν, με το καλό, τελειώσουμε. Φέρατε τα έγγραφα που σας ζητήσαμε;”

Του έδωσα τον φάκελο που κρατούσα και τον άνοιξε. Έριξε μια γρήγορη ματιά στα πτυχία και στάθηκε λίγο περισσότερο στις ιατρικές εξετάσεις. Ύστερα μου πρόσφερε τσιγάρο, μου το άναψε, άναψε και το δικό του κι έγειρε πίσω στην πολυθρόνα του.

“Ας τηρήσουμε τη διαδικασία, αγαπητέ μου. Οφείλω, εκ των κανονισμών, να πω εξ αρχής δυο κατατοπιστικά λόγια για το Εξατομικευμένο Σεμινάριο Συνδιαμόρφωσης”.

Πήρε τα χαρτιά στα χέρια του κι άρχισε να διαβάζει.

“Λοιπόν, όπως γνωρίζετε, η διάρκειά του Σεμιναρίου είναι μόλις πέντε μέρες. Στόχος του είναι η σύσφιξη και η αναθέρμανση της σχέσης του Κράτους με τους πολίτες. Κι αυτό στο πλαίσιο μιας ρεαλιστικής, αποϊδεολογικοποιημένης και απαλλαγμένης από στερεότυπα αντίληψης σχετικά με το ποιος είναι ο ρόλος εκάστου. Οφείλουμε να επανακαθορίσουμε σε στέρεες βάσεις κάθε λανθασμένη πρόσληψη του παρελθόντος και να οριοθετήσουμε με σαφήνεια τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα αμφοτέρων. Το οφείλουμε στις επόμενες γενιές.

Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος είναι απαραίτητο το πέρασμα από τη θεωρία στην πράξη. Κατά πρώτο λόγο ενδιαφέρει η πρακτική εξάσκηση των ίδιων των λειτουργών του Κράτους στην τέλεση των καθηκόντων τους. Οφείλουμε κι εμείς να είμαστε σε εγρήγορση κάθε στιγμή, να μην ολιγωρούμε όπως συχνά συνέβαινε στο παρελθόν, να μην επιτρέψουμε στη δύναμη της αδράνειας να αχρηστεύσει την τεχνογνωσία και να παραλύσει τους μηχανισμούς που με τόσο κόπο χτίστηκαν.

Κυρίως, όμως, χρειάζεται η προληπτική εξάσκηση και εκπαίδευση των πολιτών. Το μέλλον είναι δυσοίωνο, το γνωρίζετε. Οι κακουχίες που περνάει η κοινωνία τώρα, ωχριούν μπροστά σ' αυτές που  έρχονται. Όμως η προσκόλληση στην τρυφηλότητα του παρελθόντος, η νοσταλγία της εποχής όπου καταναλώναμε αφειδώς χωρίς να παράγουμε, εξακολουθεί να βαραίνει στη συνείδησή μας και να δυσκολεύει την προσαρμογή στην πραγματικότητα. Επικίνδυνες αναρχικές ιδέες παρεισφρύουν και απειλούν να υπονομεύσουν το έργο της κυβέρνησης. Αυτή είναι η Κερκόπορτα της οπισθοδρόμησης. Οι πολίτες οφείλουν να κατανοήσουν ότι τίποτα δεν θα είναι πια όπως πριν κι ότι υπάρχουν πάντα τα χειρότερα. Πρέπει να αναπτύξουν αντοχές στις δυσκολίες και αντιστάσεις στις σειρήνες του ευδαιμονισμού. Αφενός για να αντιμετωπίσουν σθεναρά και στωικά τις προκλήσεις του μέλλοντος και αφετέρου για να αποτελέσουν θετικό παράδειγμα και για τους άλλους. Μόνο έτσι θα πάει μπροστά η κοινωνία μας και η Δημοκρατία μας”.

Ακούμπησε τα χαρτιά στο γραφείο και με κοίταξε.

“Με λίγα λόγια, αυτοί είναι οι στόχοι του Ε.Σ.Σ., δεν θα σας κουράσω με λεπτομέρειες. Και τα μέχρι τώρα αποτελέσματα δικαιώνουν πλήρως τις προσδοκίες της κυβέρνησης”.

Σηκώθηκε κι ήρθε και στάθηκε μπροστά μου.

“Είστε έτοιμος;” ρώτησε με ειλικρινές ενδιαφέρον. “Νομίζω πως η προθεσμία των δέκα ημερών από την επίδοση της πρόσκλησης είναι αρκετή για να προετοιμαστεί κανείς ψυχολογικά αλλά σίγουρα είναι και θέμα χαρακτήρα”.

“Είμαι έτοιμος”, απάντησα. Τι θα μπορούσα να του πω;

Μου έσφιξε το χέρι και με χτύπησε φιλικά στον ώμο.

“Ας αρχίσουμε, λοιπόν. Καλή τύχη”.

Με έπιασε από τον αγκώνα και με πήγε στην καρέκλα. Έγνεψε κι ο χοντρός ήρθε και με έδεσε σφιχτά με τα λουριά που κρέμονταν στα μπράτσα. Το νερό στον κουβά δίπλα ήταν κατακόκκινο. Η καρδιά μου σφίχτηκε.

Ο Πι Ένα δεν χαμογελούσε πια. Σήκωσε το χέρι ξαφνικά και μου έδωσε ένα δυνατό χαστούκι. Ύστερα έσβησε το τσιγάρο του στο μάγουλό μου. Ο Πι Δύο έσυρε μπροστά μου ένα τραπεζάκι με ρόδες κι άνοιξε τα συρτάρια του. Το ένα ήταν γεμάτο με παλιομοδίτικα εργαλεία. Τανάλιες, σφυριά, ρόπαλα, σιδερογροθιές και τέτοια. Στο άλλο είχε ένα μεταλλικό κουτί με καλώδια, διακόπτες κι αμπερόμετρα. Μου φόρεσαν μια κουκούλα στο κεφάλι. Ευχήθηκα να λιποθυμήσω γρήγορα.

****

Δεν λιποθύμησα γρήγορα. Τρεις μέρες άντεξα. Τώρα στο δωμάτιο του νοσοκομείου, μπανταρισμένος, βλέπω στην τηλεόραση να δείχνουν την εικόνα μου. Την έχουν ρετουσάρει άτσαλα, δείχνω σαν κέρινος. Ο υπουργός μιλάει για την επιτυχία του Σεμιναρίου και την πιθανή επέκτασή του σε ευρύτερες ομάδες πληθυσμού.

“Μπαμπά!”, φωνάζει η κόρη μου, κάνοντας αέρα με το δίπλωμα παρακολούθησης του Σεμιναρίου. “Κοίτα! Στην τηλεόραση είσαι αλλιώτικος. Γιατί;”

“Μα, για να με αναγνωρίζεις, κορίτσι μου”.

Αφιερώνεται στους Νίκο, Ανδρέα-Δημήτρη, Γιάννη, Δημήτρη

ΑΚΟΜΑ ΜΙΑ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ...

Μερικές σκόρπιες σκέψεις για τον ΣΥΡΙΖΑ.

• Ένα πολιτικό πρόγραμμα δεν είναι μόνο επιθυμίες. Τα πολιτικά προγράμματα περιέχουν επίσης αριθμούς και πίνακες.
• Το ότι ο Σύριζα δεν έχει τέτοιο σχέδιο το υποψιαζόμασταν. Τώρα το αντιλαμβάνονται κι οι ίδιοι. Γι' αυτό αναδιπλώνονται.
• Αυτή η αναδίπλωση είναι η λάθος κίνηση. Γιατί αν δεν έχεις σχέδιο αυτό δε σημαίνει πως έχεις άδικο. Απλά πρέπει να φτιάξεις σχέδιο. Και γρήγορα.

• Η κακή τακτική μπορεί να αχρηστέψει μια καλή στρατηγική. Και το αντίστροφο.
• Η γλώσσα είναι σημαδεμένο χαρτί. Χρησιμοποιώντας την ορολογία του αντιπάλου αρχίζεις να συμφωνείς στο είδος του προβλήματος. Και καταλήγεις να συμφωνείς στο είδος της λύσης.
• Η οικονομία είναι κοινωνικές σχέσεις. Οι πολλαπλασιαστές διορθώνονται, οι ζωές δεν σταματούν να καταστρέφονται. 
• Σύμφωνοι, το άμεσο διακύβευμα είναι τα μνημόνια, δεν είναι ο σοσιαλισμός. Ας τον κρατήσουμε όμως στην άκρη του μυαλού μας.

• Δεν είμαστε νοικοκυραίοι. Το προσπάθησαν για χρόνια αλλά δεν τα κατάφεραν. Δεν θα μας κάνουν τώρα.
• Με την επίθεση στο Σύριζα η στριμωγμένη κυβέρνηση επιχείρησε ένα σάλτο στο επικοινωνιακό κενό. Απολογούμενος ο Σύριζα στήνει τη γέφυρα όπου ο Δένδιας δίνει ραντεβού στα μικροαστικά αντανακλαστικά. Γυμνό αγκίστρι πιάνει μεγάλο ψάρι.
• Η συνεχής άμυνα είναι η χειρότερη επίθεση. Κι επίσης η χειρότερη άμυνα. Τα γκολ πέφτουν βροχή.
• Όταν παίζεις εκτός έδρας, δεν προσπαθείς να πάρεις τους φιλάθλους με το μέρος σου. Κλείνεις τα αυτιά και τους γράφεις στ' αρχίδια σου. Και, με την κατάλληλη προετοιμασία, στη ρεβάνς τους παίρνεις τα σώβρακα.

• Δεν είναι όλοι οι ψηφοφόροι του Σύριζα αριστεροί. Ίσως οι περισσότεροι δεν είναι. Αυτός δεν είναι λόγος να πάψει να είναι ο Σύριζα αριστερός.
• Οι μη αριστεροί που στήριξαν το Σύριζα το έκαναν επειδή ο Σύριζα ήταν. Επειδή έδειξε τσαμπουκά και χαρακτήρα. Αν στραφεί σε μετριοπαθέστερες θέσεις, οι πρώτοι που θα φύγουν θα είναι οι μη αριστεροί. Οι αριστεροί θα μείνουν και θα φτιάξουν φράξιες.

• Η παράδοση στους "δανειστές" και η λεηλασία της χώρας από το ξένο κεφάλαιο είναι πραγματική. Η επισήμανσή της και λίγη παραπάνω εθνική ρητορεία δεν συνιστά απαραίτητα εθνικισμό. Οι δεξιοί κάφροι δεν είναι οι μόνοι που αγαπούν αυτή τη χώρα.

• Με την αυταρχική στροφή της η κυβέρνηση προνοεί σοφά για τις μελλούμενες συγκρούσεις.
• Οι μικρές μάχες που αφήνονται να χαθούν καθημερινά υπονομεύουν το πεδίο όπου θα δοθεί (αν τελικά δοθεί) η μητέρα όλων των μαχών.
• Αν σηκώσουν το γάντι πρώτοι οι σταλινικοί, όπως ήδη επιχειρούν, θα είναι για να ελέγξουν και τελικά να εξουδετερώσουν το κίνημα.